(ساختمان‌های ارزشمند)

بُن

​Bone

(Building One)

​Bone

(Building One)

(ساختمان‌های ارزشمند)

بُن

نکات معماری
معماری ارگ بم به طور کامل بر پایه مصالح بومی، یعنی خشت و گل، شکل گرفته است. کل مجموعه به صورت یک دژ بزرگ طراحی شده که از بخش‌های مختلفی چون حصارهای دفاعی، برج‌های دیده‌بانی، خندق‌ها، دروازه‌ها، بازار، کاروانسرا، مسجد، حمام و کاخ حاکم تشکیل شده است. سازمان فضایی ارگ به گونه‌ای است که مرکزیت قدرت و سکونت حاکم در بلندترین نقطه و محله‌های مردمی در سطوح پایین‌تر قرار گرفته‌اند. این نوع چینش بیانگر سلسله مراتب اجتماعی و ساختار طبقاتی زمان خود است. ویژگی دیگر معماری ارگ، مهندسی هوشمندانه در سیستم‌های دفاعی و همچنین استفاده از بادگیرها و شیوه‌های سنتی تهویه طبیعی است که با شرایط اقلیمی خشک منطقه سازگاری کامل دارد.
بن‌مایه‌ها
آنچه ارگ بم را به اثری شاخص و ماندگار در میان بناهای تاریخی جهان تبدیل کرده، مجموعه‌ای از ویژگی‌های منحصر به فرد است. نخست، ابعاد گسترده آن با مساحتی نزدیک به ۲۰ هکتار و حصاری به طول ۶ کیلومتر است که در دل خود بیش از ۶۷ برج دفاعی جای داده است. برج‌های ارگ بم هرکدام با فرم و ساختاری متفاوت طراحی شده‌اند، به گونه‌ای که ترکیب آن‌ها هم جنبه کاربردی در دفاع از شهر داشته و هم جلوه‌ای چشم‌نواز به منظر عمومی بخشیده است.
قلعه حاکم‌نشین که در بلندترین نقطه ارگ قرار دارد، نه تنها جایگاه قدرت سیاسی بود، بلکه با سازمان‌دهی هوشمندانه مسیرها و سلسله‌مراتب فضایی، بیانگر معماری مدرن و پیشرو در زمان خود است. مسیرهای اصلی و فرعی به گونه‌ای طراحی شده بودند که حرکت مردم و ارتباط بین بخش‌های مختلف شهر با نظم، امنیت و زیبایی همراه باشد.
بازار طولانی ارگ نیز یکی از بن‌مایه‌های مهم آن بود که شریان اصلی اقتصادی و اجتماعی شهر را تشکیل می‌داد. علاوه بر این، وجود سیستم آب‌رسانی مبتکرانه با قنات‌ها، حوض‌ها و شبکه توزیع آب در دل اقلیم خشک کرمان، نشانه‌ای از دانش عمیق سازندگان در مدیریت منابع طبیعی است. این بن‌مایه‌های معماری و شهرسازی سبب شد که ارگ بم نه تنها در حافظه ایرانیان، بلکه در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز جایگاهی درخشان به دست آورد.
زلزله و بازسازی
در دی‌ماه سال ۱۳۸۲ (دسامبر ۲۰۰۳)، زلزله‌ای مهیب به بزرگی ۶٫۶ ریشتر شهر بم و ارگ تاریخی آن را به شدت ویران کرد. این حادثه جان ده‌ها هزار نفر را گرفت و یکی از بزرگ‌ترین فجایع طبیعی معاصر ایران به شمار می‌رود. ارگ بم که قرن‌ها ایستادگی کرده بود، در اثر این زلزله تقریباً به تلی از خاک تبدیل شد و تنها بخش‌هایی اندک از دیوارها و برج‌های آن باقی ماند. پس از این فاجعه، با همکاری سازمان میراث فرهنگی ایران و یونسکو، پروژه‌های گسترده‌ای برای حفاظت و بازسازی ارگ آغاز شد. این تلاش‌ها با هدف بازگرداندن بخشی از شکوه گذشته و همچنین مستندسازی و معرفی ارگ به عنوان نمادی از تاب‌آوری فرهنگی ادامه دارد. ارگ بم امروز، اگرچه هنوز در حال بازسازی است، اما همچنان یادگاری زنده از تاریخ، هنر و مقاومت مردم ایران در برابر حوادث است.

Architectural Features
The Architecture Of Bam Citadel Is Entirely Based On Local Materials, Mainly Adobe And Clay. The Entire Complex Was Designed As A Grand Fortress Consisting Of Defensive Walls, Watchtowers, Moats, Gates, A Bazaar, Caravanserai, Mosque, Bathhouse, And The Governor’s Palace. The Spatial Organization Places The Ruler’s Residence At The Highest Point, While The Common People’s Neighborhoods Occupy Lower Levels. This Arrangement Reflects The Social Hierarchy And Class Structure Of Its Time. Another Remarkable Aspect Is The Intelligent Engineering Of Defensive Systems, Along With The Use Of Windcatchers And Traditional Natural Ventilation Methods, Perfectly Adapted To The Arid Climate Of The Region.
Foundations
What Makes Bam Citadel A Unique And Lasting Monument Among Historical Sites Worldwide Is A Combination Of Distinctive Features. First, Its Vast Scale, Covering Nearly 20 Hectares With Walls Stretching 6 Kilometers In Length, Encompassing Over 67 Defensive Towers. Each Tower Was Designed With A Different Form And Structure, Serving Both Functional Defensive Purposes And Adding Visual Beauty To The Landscape.
The Governor’s Stronghold At The Highest Point Of The Citadel Was Not Only A Center Of Political Power, But Also Showed Advanced Urban Design Through The Intelligent Organization Of Routes And Hierarchical Spaces. The Main And Secondary Pathways Were Laid Out To Ensure Orderly, Secure, And Aesthetically Pleasing Movement Throughout The City.
The Long Central Bazaar Was Another Key Foundation, Serving As The Economic And Social Artery Of The Citadel. Furthermore, An Ingenious Water Supply System With Qanats, Pools, And Distribution Channels Demonstrated The Builders’ Profound Knowledge Of Resource Management In A Harsh Climate. These Architectural And Urban Foundations Secured The Citadel’s Recognition Not Only In Iranian Cultural Memory, But Also In The UNESCO World Heritage List.
Earthquake And Reconstruction
In December 2003 (Dey 1382 In The Persian Calendar), A Devastating Earthquake Measuring 6.6 On The Richter Scale Struck The City Of Bam And Its Historic Citadel. The Disaster Claimed Tens Of Thousands Of Lives And Became One Of The Deadliest Natural Tragedies In Contemporary Iran. Bam Citadel, Which Had Withstood Centuries, Was Almost Entirely Reduced To Rubble, With Only Small Portions Of Its Walls And Towers Remaining.
After The Catastrophe, Extensive Preservation And Reconstruction Efforts Were Initiated With The Cooperation Of Iran’s Cultural Heritage Organization And UNESCO. These Efforts Aim To Restore Part Of Its Past Glory While Documenting And Presenting It As A Symbol Of Cultural Resilience. Today, Although Still Under Restoration, Bam Citadel Remains A Living Testament To History, Art, And The Endurance Of The Iranian People In The Face Of Tragedy.​​​​​​​

نیاز به مشاوره رایگان دارید؟ با ما تماس بگیرید!